Direct naar de inhoud
Word lid

Luisteren zonder oordelen: Michelle Ibrahim

Type content: Nieuws Categorieën: Geestelijke verzorging Gepubliceerd op:

In Nederlandse gevangenissen zijn dertig humanistisch geestelijk verzorgers actief. Academisch geschoolde gesprekspartners. Hoe zien zij hun rol? “Er zou meer aandacht moeten komen voor de achterblijvers, de familie.” Michelle Ibrahim over haar rol als humanistisch geestelijk verzorger binnen detentie.

“Wat mij persoonlijk is opgevallen in de gevangenis is dat individuen zich in deze context erg onmachtig kunnen voelen tegenover het systeem. Het is een rigide omgeving, met veel regels. Dat is voor mij in het werk ook wel een uitdaging. Het kan lastig manoeuvreren zijn, daar heb ik zelf ook mee moeten leren omgaan, met die onmacht.

Met de gedetineerden kun je hier en daar samen zoeken naar waar toch een mate van controle kan worden ervaren – is het niet over de situatie zelf, dan wel over je gedachten en hoe je met gevoelens als onmacht en frustratie om kan gaan. Maar ik geloof dat mensen soms ook iets anders nodig hebben dan dat. Er mag worden erkend dat je als mens niet altijd controle over jezelf en je omgeving kunt uitoefenen. Ieder mens kent zwakke momenten. Wat doe je dan?

Troost bieden

Helemaal in zo’n taaie omgeving als de gevangenis heb ik gemerkt dat een groot deel van het werk kan liggen in het bieden van troost. Soms is het zoeken naar wat nu echt troost biedt. Vaak doet het luisteren naar waar de gedetineerde mee zit al heel veel. Bij mij kunnen ze alles kwijt. Ze hoeven geen schijn op te houden, zich niet beter voor te doen dan wat ze zijn. En gedetineerden hebben vaak zelf veel meegemaakt. Bij mij is ook ruimte voor die kant van het verhaal. Het bieden van troost en erkenning is voor mij in mijn werk belangrijk, omdat ik geloof dat vanuit daar ruimte en energie kan ontstaan om weer in beweging te komen en in je eigen kracht te gaan staan.

Stel je zit levenslang, wat heb je in de gevangenis dan voor echt waardevol contact?

Het bieden van ruimte voor het hele verhaal van gedetineerden maakt, denk ik, ook dat ze zich, meer dan elders in de gevangenis, volwaardig mens kunnen voelen. Hoewel ik als geestelijk verzorger een andere positie heb, voelt het contact voor mij heel gelijkwaardig. Ik raak zelf ook door hen geïnspireerd. En hoewel altijd wel wordt geraakt aan existentiële thema’s, kan het contact ook heel normaal voelen. Ik spreek een gedetineerde die levenslang vast zit. Wat voor echt waardevolle contacten heb je in de gevangenis dan? Hij wil graag in contact blijven staan met de buitenwereld, nieuwe input krijgen en ideeën uitwisselen. Als geestelijk verzorger ben ik voor hen dus ook een lijntje met de “normale” wereld, die buiten de muren van de PI gewoon doorgaat.

Verschuif het accent naar re-integratie

Het doel van detentie is vergelding en veiligheid voor de maatschappij, maar ook re-integratie. Naar mijn mening zou het accent meer mogen worden verschoven naar dat laatste. Dat zou niet alleen rechtvaardiger zijn, maar ook effectiever. Het percentage recidive in Nederland is best hoog. Aspecten die bijdragen aan de vermindering daarvan – zoals ervaren autonomie over het eigen leven, het verdienen van het eigen geld, gezonde sociale contacten en het hebben van een sociaal netwerk – worden gedetineerden in detentie nu juist onnodig moeilijk gemaakt.

Er zou meer aandacht moeten komen voor de achterblijvers, de familie.

Uit onderzoek blijkt dan ook dat mensen vaak met hogere schulden uit de gevangenis komen dan dat ze erin gingen. Terwijl het hebben van financiële problemen één van de redenen is die eraan kunnen bijdragen dat mensen in de gevangenis belanden. Daar zou wat mij betreft meer aandacht voor moeten zijn. Hetzelfde geldt voor de familie, en het contact dat de gedetineerde daarmee kan hebben. Wanneer een vader in de gevangenis terechtkomt, straf je ook zijn gezin. Dan kun je je afvragen: voor wie is het goed om het contact zo beperkt te houden? Wie straf je dan eigenlijk? Er zou wel meer aandacht mogen zijn voor de achterblijvers, de familie. Misschien zou dat zelfs ook kunnen in de vorm van geestelijke verzorging?”

Michelle Ibrahim (1996) studeert Humanistiek in Utrecht en loopt stage binnen de Penitentiaire Inrichting Rotterdam (PI Rotterdam), locatie De Schie.

Meer over humanistisch geestelijke verzorging

Hoe moet het nu verder? Hoe ga ik hiermee om? Humanistisch geestelijk verzorgers zijn er voor álle mensen met levensvragen. En ze zijn werkzaam over het hele land.

Nicolline van der Spek
Nicolline van der Spek
Freelance journalist

Deel deze pagina

A list of posts