Is er voldoende oog voor de mens?
Op 29 augustus zijn de verhoren weer van start gegaan over de aardgaswinning Groningen. In hoeverre is er aandacht voor de menselijke kant van het verhaal?
Martin Ettema van de Groninger Bodem Beweging woont in Loppersum, hartje aardbevingsgebied, en volgt de verhoren op de voet. Vooral het verhaal van oud staatstoezichthouder Jan de Jong maakte indruk. “Techneuten blijven nog al eens steken in verhalen over leveringszekerheid. In het verhaal van De Jong voelde je heel goed het leed dat de Groningers is aangedaan. Dat is belangrijk.”
‘Ik werd als lastig gezien’, zegt De Jong op 29 augustus tegen de parlementaire enquêtecommissie. Ten tijde van de zwaarste beving die in Groningen is gemeten, die van Huizinge in 2012, gaf De Jong leiding aan Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). De veiligheid van de Groningers is in het geding, stelde de toezichthouder. Het advies aan Den Haag was om de gasproductie terug te schroeven. In plaats daarvan werd er juist meer gas gewonnen. Ettema: “Het typeert hoe er met de Groningers wordt omgegaan.”
“ Er zijn geestelijk verzorgers speciaal voor burgemeesters ”
Ook Jako Jellema, die namens Platform Kerk en Aardbeving in het Groninger Gasberaad zit, volgt de verhoren. Hij was met name onder de indruk van oud-burgemeester van Loppersum, Albert Rodenboog. “Als burgemeester ben je verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid. Dan is jarenlang de veiligheid in jouw gemeente in het geding. Hij trok aan de bel, maar voelde zich een roepende in de woestijn. Naar Groningers wordt niet geluisterd, zelfs niet naar burgemeesters.
Na de beving van 16 augustus 2012 zocht hij de volgende dag contact met de minister van economische zaken, Maxime Verhagen, nota bene iemand van zijn eigen partij, het CDA. Hij heeft een week lang geprobeerd Verhagen aan de lijn te krijgen, niet gelukt. Dat was heel frustrerend, dat proef je nu nog in zijn woorden tien jaar later. Verhagen nam het uiteindelijk op voor de NAM. Januari 2014 voelde Rodenboog zich pas echt geschoffeerd, toen bleek dat de gasproductie gewoon was opgehoogd in het jaar na de grote beving. Dat is toch niet uit te leggen aan de burgers in je eigen gemeente? Er zijn geestelijke verzorgers speciaal voor burgemeesters. Zij moeten ook ergens naartoe kunnen als er een ramp heeft plaatsgevonden. Ik heb geen idee of Rodenboog daar gebruik van heeft gemaakt, hij is nu met pensioen, heel vervelend voor zo’n man, vind ik, dat nu alles weer naar boven wordt gehaald.”
“ Je hoort de frustratie door hun verhaal heen ”
Over de verhoren zelf is Jellema niet ontevreden, er komt van alles op tafel. Ook voor de techneuten breekt hij een lans. “Ik heb zelf verschillende rollen gehad in de energiesector in Noord Nederland. Een aantal mensen die bij de verhoren betrokken is, ken ik persoonlijk. Je hoort de frustratie door hun verhaal heen. Had ik wat anders kunnen doen? Die vraag stel ik mezelf ook, al was ik echt maar een heel klein radertje, maar dan vraag ook ik me af: heb ik een steek laten vallen?”
Wat er in Groningen gebeurt grijpt in in een mensenleven
Wat achterblijft, aldus Jellema, is de erkenning bij de rest van Nederland. “In het Westen denken mensen al snel: geef die Groningers geld, dan is de kous af en kunnen we weer gas winnen. Tegen die mensen zou ik het volgende willen zeggen: stel, je woont dichtbij de snelweg en de overheid zegt ‘de fietstunnel naar de basisschool moet de komende maanden dicht voor renovatie. We stellen voor dat we gewoon over de snelweg gaan met de kinderen en daarvoor worden jullie vergoed.’ Dit is precies wat er in Groningen speelt. Verdiep je eerst in de onveiligheid in Groningen voordat je iets roept. Mensen zeggen ook heel makkelijk: dan ga je toch verhuizen. Een normale verhuizing is al ingrijpend, laat staan een verhuizing waar je zelf niet om hebt gevraagd. In Groningen zijn sommige mensen totaal de regie kwijt over hun eigen leven. Ze móeten verhuizen. Hele dorpen worden uit elkaar getrokken. Dit alles gaat ook nog eens stroperig, stroef en met horten en stoten. Dát grijpt pas in in een mensenleven. Ik hoop dat de commissie dit voldoende onder de aandacht zal brengen. Het menselijke verhaal.”
Lees meer:
- Alleen een schadevergoeding lost de existentiële crisis in Groningen niet op . Lees ons artikel.
- Humanistisch geestelijk verzorger Marjo van Bergen over de parlementaire enquête: “Er is weinig vertrouwen”.
- Meer weten over geestelijke verzorging? Bekijk onze Q&A.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.