Geestelijke zorg mag niet langer sluitpost zijn in hulp aan ouderen
Het afgelopen jaar was er veel discussie over de kwaliteit van de ouderenzorg. Het is goed dat de politiek gehoor lijkt te geven aan de breed gedragen oproep om meer te investeren. Het is alleen de vraag of de maatregelen die de overheid nu voorstelt, wel de echte veranderingen teweegbrengen die zo hard nodig zijn, schrijft Boris van der Ham (voorzitter van het Humanistisch Verbond), 29 juli in Trouw.
Deze maand werd bekend dat verpleeghuizen er vanaf 2018 elk jaar 435 miljoen euro structureel bij krijgen voor meer personeel. Die investering levert 7000 extra voltijdsbanen in de zorg op. Dat lijkt goed nieuws, maar is het niet. Als het geld wordt uitgegeven met de visie van de afgelopen jaren, dan verdwijnt het naar strikt medische zorg. Dan zijn de risico’s weer afgedekt, de protocollen afgevinkt en zit iedereen straks veilig in zijn kamer. Maar wordt daarmee de roep om meer menselijke maat recht gedaan?
Eerder dit jaar trok het kabinet 100 miljoen euro extra uit voor verpleeghuizen met hoge nood. De aanleiding was een Kamerbreed gesteunde motie die het kabinet vroeg het manifest ‘Scherp op ouderenzorg’ van Hugo Borst en Carin Gaemers te omarmen. Sindsdien zijn allerlei nieuwe oproepen gelanceerd, waardoor onscherp zou kunnen worden waar de roep om ‘goede zorg’ in eerste aanleg over ging. Over de focus was Gaemers, onlangs nog ook in Trouw, helder. Volgens haar is het ‘hoog tijd om de barricaden op te gaan voor goede geestelijke verzorging binnen alle instellingen voor langdurige zorg’.
En toch komt de geestelijk verzorging er nog steeds bekaaid vanaf. Staatssecretaris Martin van Rijn concludeerde in 2016 zelf al dat het inschakelen van geestelijk verzorgers in de praktijk onvoldoende van de grond komt. Dat is niet alleen jammer, dat is uiterst zorgwekkend. Deze vorm van zorg is er specifiek om de menselijke maat te bewaken. Geestelijk verzorgers zijn geschoold om te waken over het totale welzijn van een persoon. Voor alledaagse zingeving en mogelijkheden, net als voor levensvragen rondom pijn, afhankelijkheid en afscheid. Daar heeft zelfs de meest zorgvuldige medische zorg geen antwoord op.
Aandacht voor deze onderwerpen mag geen sluitpost zijn en hoort bij de kern van goede zorg. Ouderen zijn immers niet in de eerste plaats zorgbehoeftige patiënten, maar mensen met waarden, wensen en levensvragen die ertoe doen. Met een pleidooi voor immateriële zorg wordt niets afgedaan aan het werk van andere zorgverleners. Geestelijk verzorgers blijken ook van waarde voor vrijwilligers, familie én ander zorgpersoneel. Zij worstelen allemaal met de vraag hoe ze een gesprek over levensvragen goed kunnen aangaan en combineren met hun zorgtaken.
Innovatief denken
We moeten out of the box durven denken, innovatief. Bijvoorbeeld ook over een diverser personeelaanbod, nodig om goede zorg te leveren. Waarom krijgen instellingen niet méér vrijheid om een beroep te doen op mensen zonder zorgdiploma, met een andere achtergrond. Ze zitten nu soms ongewild werkloos thuis, terwijl ze vaak over aantoonbare vaardigheden beschikken om het alledaagse welzijn van ouderen te vergroten? Een goede daginvulling gaat om simpele maar wezenlijke dingen: een goed gesprek, een wandeling maken en samen eten koken. Blijven we hangen aan doorgeslagen uniformiteit en efficiëntienormen, dan toont de rel in een Groningse serviceflat alvast wat de pot schaft. Een aantal bewoners kreeg een rechtszaak aan de broek omdat ze uit onvrede met het eten elders een maaltijd bestelden.
Maak, nu er geld is, keuzes. Geef immateriële verzorging en de menselijke maat de plek die zij verdienen.
Gouden Pact
Onlangs lanceerden we met een aantal andere humanistische organisaties het Gouden Pact. Een pleidooi voor meer zeggenschap van ouderen zelf, bij leven en bij waardig sterven. En voor waardige en beter georganiseerde ‘immateriële’ zorg, in verpleeghuizen en daarbuiten. Een mens is immers meer dan een zorgvraag. Kijk op www.goudenpact.nl voor meer informatie.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.