Het pleidooi voor een geestelijk verzorger in de Tweede Kamer, zoals Don Ceder en René Peters onlangs in Trouw voorstelden, is een moedig voorstel. De werkdruk in het parlement is immers hoog. Maar niet alleen daar ervaren mensen werkstress. Wat ons betreft moet geestelijke verzorging dan ook niet alleen voor onze volksvertegenwoordigers beschikbaar komen. De politiek zou moeten faciliteren dat heel werkend Nederland ondersteuning krijgt bij het omgaan met levensvragen.
‘Daar hebben we toch arboartsen en psychologen voor?’, is de veelgehoorde tegenwerping. Onze ervaring leert echter dat de meeste mensen die vastlopen in hun werk geen baat hebben bij een doorverwijzing naar een arts of de GGZ. Bij mensen die uitvallen spelen op de achtergrond vaak existentiële en ‘trage’ vragen. Hoe blijf ik trouw aan mezelf? Hoe behoud ik mijn autonomie in mijn werk? Welk doel heeft mijn leven eigenlijk? En: is dit nou alles? Vragen die bij het leven horen. Het worstelen met deze vragen moet niet onnodig gemedicaliseerd worden.
Om deze reden zijn wij het hartgrondig eens met de oproep om een stilteruimte en geestelijk verzorger naar het Binnenhof te halen. Geestelijk verzorgers bieden ondersteuning bij het omgaan met levensvragen en een luisterend oor dat helpt om weer meer in balans te komen. Een geestelijk verzorger ondersteunt door een-op-een gesprekken te voeren, maar ook door binnen een organisatie teams te ondersteunen, voor te gaan bij herdenkingen en het uitvoeren van rituelen en morele dilemma’s bespreekbaar te maken.
Dit is iets waar niet alleen onze volksvertegenwoordigers baat bij hebben: het is goed voor álle werkende Nederlanders. Recente cijfers laten zien dat het aantal mensen dat uitvalt door psychische klachten of burn-out opnieuw is gestegen. Verplicht thuiswerken en nieuwe vormen van hybride werken lijken hieraan bij te dragen. Wie (te) lang uit het sociale verband wordt gehaald – dat een werkomgeving nu eenmaal ook is – loopt eerder aan tegen levensvragen zoals: hoe lang moet ik nog volhouden? Doe ik er nog wel toe? Hoe blijf ik verbonden met mijn collega’s?
Breid aanbod geestelijke verzorging uit
Binnen de krijgsmacht, in zieken- en verpleeghuizen en in gevangenissen is de aanwezigheid van geestelijke verzorging al heel normaal. Ook op het Plein loopt een humanistisch geestelijk verzorger rond, bij de staf van het ministerie van Defensie. In Groningen is een geestelijk verzorger aangesteld voor aardbevingsslachtoffers. Waarom zouden we dit niet uitbreiden naar alle andere werkende Nederlanders? Het is een bewezen effectieve inzet tegen uitval en burnout, waarmee kosten worden bespaard.
Zingevingsvragen kunnen ieder mens in verschillende fasen van het leven treffen, soms met een ontwrichtende impact. Juist dan verdienen mensen de begeleiding die zij werkelijk nodig hebben: een geestelijk verzorger die er voor iedereen kan zijn. De vorige regering heeft geestelijke verzorging voor 50-plussers in de thuissituatie al mogelijk gemaakt. Daarbij is het voornemen geuit ook andere groepen die baat kunnen hebben bij geestelijke verzorging op termijn toegang te geven. Het is hoog tijd dat hier gevolg aan wordt gegeven. Daarom roepen wij de Tweede Kamer op om een geestelijk verzorger te regelen voor onze volksvertegenwoordigers. En om dit meteen ook te doen voor de rest van werkend Nederland.
Robbert Bodegraven, directeur Humanistisch Verbond
Erwin Kamp, hoofd van de Dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging bij Defensie.
