Het is donderdag 28 juni driehonderd jaar geleden dat schrijver en filosoof Jean-Jacques Rousseau werd geboren. Hij leverde het waardevolle inzicht voor humanisten dat autonomie gaat over gevoel en het volgen van je eigen pad, en niet alleen over rede en rationaliteit. Rousseau is een van de denkers uit de Humanistische Canon.
Dat autonomie niet alleen naar de rede en rationaliteit verwijst maar ook naar het gevoel en het volgen van je eigen pad is volgens de Humanistische Canon een waardevol inzicht voor humanisten. In canon vindt u een analyse van het boek ‘Bekentenissen’, waarin Rousseau de eerste drieënvijftig jaar van zijn leven beschrijft.
De ‘Bekentenissen’ zijn naast een uitgebreide beschrijving van de mens Rousseau, ook een verdediging van zijn manier van leven en de keuzes die hij maakte.
Rousseau leefde van 1721 tot 1778. Hij was een groot denker uit de Verlichting, al weken zijn ideeën af van zijn collega’s. Zijn visie heeft later ook invloed gehad op de Franse Revolutie en hij legde de basis voor de psychoanalyse.
Autonomie
Rousseau stelde zijn ideaal van authenticiteit en een terugkeer naar de natuur tegenover de schijn en onoprechtheid die hij ervaarde. Autonomie vond hij belangrijk. Mensen waren volgens hem niet vrij in de maatschappij waarin hij leefde. Hij vond dat vrijheid alleen mogelijk is wanneer mensen naar hun eigen gevoel en gedachten kunnen luisteren. Daardoor konden mensen zelf bepalen wat belangrijk is en niet zomaar de heersende mores te volgen. De enige juiste raadgever was volgens de filosoof de eigen innerlijke stem.
Wie ben ik echt?
Meedenker van het filosofieprogramma ‘Dus ik ben’ Maarten Doorman schreef het boek ‘Rousseau en ik’ over de zoektocht van de westerse wereld naar wat er tegenwoordig nog ‘echt’ of ‘authentiek’ is. Volgens Doorman is men sinds Rousseau in de greep van het verlangen naar echtheid. Rousseau was de eerste die de vraag stelde: “Wie ben ik echt?”. Daarmee vroeg hij ook: ‘Wat is echt, wat is natuurlijk?’ Door die vraag te stellen gaf Rousseau aan dat het ‘onnatuurlijke’ ook bestaat. Volgens Doorman worstelt de westerse wereld daar nog steeds mee.
Bron: Redactie HUMAN