Burgerschap vergroot de redzaamheid van mensen die sociaal niet goed functioneren, denkt Hans van Ewijk. Op 26 mei leidt hij een workshop over dit onderwerp op de Europese conferentie ‘Humanism and Resilience’. “Burgerschap is eigenlijk ‘de kunst van het samenleven’ en dat zijn we de laatste decennia verleerd.”
Van Ewijk is Bijzonder Hoogleraar Grondslagen van het Maatschappelijk Werk aan de Universiteit voor Humanistiek. Hij kan zich wel vinden in het ‘sociaal burgerschap’ zoals dat door de Europese Unie (EU) gebruikt wordt. De EU verstaat daaronder dat ‘burgers zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag en hun eigen leef- en werkomstandigheden’.
Eigenkracht-conferenties
Van Ewijk vindt dat de kracht van mensen zelf nog onvoldoende wordt gestimuleerd. De oorzaak is volgens hem de tendens in het maatschappelijk werk de mens te reduceren, tot een stoornis, ziekte of handicap. “Men stelt nu een individueel behandelplan op en gaat alles meetbaar maken. De gedachte is dat ook sociaal disfunctioneren ‘heelbaar’ is.”
Wat is daar mis mee? “Ten eerste is het niet effectief. Want sociaal functioneren is verbonden aan een sociale context. En sociale processen zijn dynamisch. Mensen activeren en sociaal redzaam maken: dat moet de inzet zijn van elke begeleiding. Ik geloof veel meer in ‘Eigen kracht-conferenties’ en een aanpak waarbij de sociale omgeving wordt gemobiliseerd. Kortom: er therapeutisch- of achterstandsbeleid op los laten, werkt niet. Oplossingen liggen eerder in de eigen omgeving dan in institutionele omgevingen.”
Ten tweede, het is duur. “Er is onderzocht hoeveel hoeveel instanties actief waren in Ondiep, een Utrechtste wijk met vele sociaal zwakkeren. Het bleken er 170. En dat om een paar honderd mensen te helpen.”
Geestelijke weerbaarheid
Van Ewijk leidt een workshop over burgerschap op de conferentie voor humanistische dienstverleners, waaronder humanistisch geestelijk begeleiders. Geestelijke begeleiding en sociaal werk groeien meer en meer naar elkaar toe, ziet Van Ewijk. “Het raadswerk richt zich op het geestelijk leven, maar ook steeds meer op sociale ondersteuning. Geestelijke weerbaarheid is dan ook een gezamenlijke opgave. De vraag is daarbij: Wat geeft mensen de innerlijke kracht om zelf het leven vorm te geven? Daarbij gaat het om zingeving, maar ook om sociale zelfredzaamheid.”
Meer weten?
The European Humanist Federation Conference 2012 heeft als titel Humanism and Resilience. De conferentie wordt georganiseerd door European Humanist Federation in samenwerking met het Humanistisch Verbond en de Humanistische Alliantie. De keynotelezing op vrijdag 25 mei wordt verzorgd door Pascal Bruckner. Hij spreekt over Morele veerkracht als antwoord op Europese desintegratie.
Lees het persbericht