“Mijn oude dag zou me eigenlijk nu geen zorgen mogen geven.Ik weet niet eens wanneer die zal zijn. Nu ben ik nog in staat andere mensen die wel afhankelijk zijn te helpen”, schrijft Hein Jansen (75) uit Eindhoven aan de politici in Den Haag. Afhankelijkheid, lijkt hem heel erg. Hoe wil hij ouder worden?
“Mijn moeder moest naar een verpleeghuis. Ze was aan het dementeren. Maar dat wilde ze niet. Toen ze er zat, at, dronk en sprak ze niet meer. Ze was aan het versterven. Dat was haar manier om de touwtjes in eigen handen te nemen. Ze had een ijzeren wilskracht. Dat zette me aan het denken. Ik zie te veel mensen te laat reageren op de gevolgen van het ouder worden.”
Buurvrouw
“Vanmiddag ga ik mijn voormalige buurvrouw weer opzoeken die ook tegen wil en dank in het verpleeghuis terecht kwam na een fatale val. Als ze eerder was verhuisd naar een aanleunwoning had ze nu nog zelfstandiger kunnen leven. Er zijn mensen die zeggen: ‘ik ga pas weg uit mijn huis als ik er tussen zes planken uitgedragen wordt.’ Maar wat als er eerder iets misgaat? Je kunt niet verwachten dat alles dan om je heen geregeld wordt. Mijn vrouw en ik willen ons zelf redden. Zo zijn we ook opgegroeid. Ik kom uit een boerenfamilie waar iedereen meehielp en vaak voor zichzelf moest zorgen.”
Frankrijk
“Mijn vrouw en ik hebben zestien jaar in Frankrijk gewoond, maar wilden daar niet onze oude dag slijten. Als je ouder wordt, wil je weer je eigen taal horen en in een vertrouwde omgeving zijn. We verhuisden naar een appartement in Eindhoven en sloten ons aan bij verenigingen om onder de mensen te zijn en een netwerk op te bouwen. Als je eenmaal achter de rollator loopt, zit niemand meer op je te wachten.”
Dood
“Ik wil leven, niet dood. Maar als het echt niet meer gaat, wil ik vrijheid in mijn keuze over mijn leven en dood en wil ik dat mijn keuze gerespecteerd wordt. ‘Niet te mogen sterven, is erger dan sterven als je wilt sterven’, is een rake uitspraak van schrijfster Inez van Dullemen, waar ik me goed in kan vinden. Al vijfentwintig jaar geleden hebben mijn vrouw en ik een eerste euthanasieverklaring afgelegd bij de huisarts en die elke twee jaar geactualiseerd. Net als het levenstestament. Wij praten daar ook heel open met onze twee kinderen over. Dood moet geen taboe zijn.”
Vergrijzing
“De vergrijzing neemt toe en ik zie dat onze kinderen langer moeten doorwerken. Ik vraag me weleens af of er in de toekomst nog hulp voor ons is? Onze zoon woont ook in Eindhoven, maar onze dochter in Canada. Dan kun je niet meer alles voor elkaar oplossen. In ons appartementengebouw wonen sinds kort ook wel jongere mensen, maar ik kan geen hulp verwachten van iemand die de hele dag weg is en die je niet goed kent.”
Soos
“Een leeg kantoorpand in onze buurt kreeg een herbestemming. Beneden een ouderensoos. Er boven flats. Jongere ouderen begeleiden dat. Een mooi initiatief. Ik zou het goed vinden als de gemeente samen met de woningbouwcoöperaties dit soort initiatieven nog véél meer stimuleert. Zelf voel ik me nog niet zo aangesproken om daar nu te gaan biljarten. Ik voel me nog te jong voor de ouderensoos. Al weet ik rationeel wel dat ik oud ben.”
Moed
“Laatst had ik een liesbreuk. Voor de operatie daarvan wilde ik de trein pakken naar Geldrop. Ik had het helemaal uitgestippeld, maar mijn vrouw zei: ‘vraag iemand of die even wil rijden. Jij helpt anderen. Durf zelf ook om hulp te vragen.’ Maar ik laat niet graag mijn kwetsbare afhankelijke kant zien. Toch moet ik dat wel leren. Wat als mijn vrouw Ursula eerder dood gaat dan ik en ik ben minder goed ter been. Wat dan? Wie gaat er dan met me mee naar die ouderensoos?”
Levenskunst
“Afhankelijk zijn, lijkt me heel erg. Maar als je niks vraagt, zit je alleen thuis en kent niemand je probleem. Ik moet leren de moed te hebben om ook iets te durven vragen aan een ander. Het eerst zelf proberen en als dat niet lukt, hulp vragen. Dat is levenskunst.”
Hein Jansen was onderwijzer, met name in het speciaal onderwijs. Hij isgetrouwd met Ursula en heeft een zoon in Eindhoven en dochter die in Canada woont met twee adoptie kleinkinderen. Hij is actief in de Vereniging van Eigenaren, bezoekt wekelijks zijn oud-buurvrouw die in een verpleeghuis zit en is tandemmaat van een slecht-ziende vrouw. Hein is ook lid van een koor, Humanistisch Verbond Brabant, de NVVE en vriend van de Levenseindekliniek.
De serie
Lees alle interviews in deze serie
Link naar Het Gouden Pact
Hoe wil je ouder worden? En wat draagt bij aan een samenleving waarin iedereen volwaardig meedoet? Deze vragen stellen we in deze serie aan tien humanisten. Zij maken deel uit van een groep van meer dan 200 mensen die een persoonlijke brief stuurde aan politici om het Gouden Pact onder de aandacht te brengen bij de toekomstige politieke leiders van ons land. Het pact is een pleidooi voor meer zeggenschap van ouderen zelf, bij leven en bij waardig sterven. En voor waardige en beter georganiseerde ‘immateriële’ zorg in verpleeghuizen en daarbuiten.
Het Gouden Pact voor de Zorg is een initiatief van het Humanistisch Verbond, de Universiteit voor Humanistiek, Humanitas en een aantal humanistisch geestelijk begeleiders.