Onlangs ging ik met mijn zoon van zeven naar de film Avengers: Endgame. Hij wilde de film dolgraag zien. Het was een actiefilm die eigenlijk bedoeld was voor een oudere doelgroep. Ik had de inschatting gemaakt dat mijn zoon deze film wel aankon. En zolang je als ouder maar meegaat, weigert de bioscoop jonge kinderen niet de toegang.
De film bracht allerhande superhelden ten tonele die met elkaar de strijd aanbonden. Elke superheld had een specialiteit: de een kon bewegen als een spin, de ander kon zo klein worden als een mier, weer een andere held hanteerde een magische hamer, enzovoort. Er zaten duidelijke zachte waarden in de film verpakt: mensen moeten samenwerken, en eerlijkheid overwint alles. Maar er werd ook stevig in gevochten. Mijn zoon vond het allemaal prachtig en werd er geheel volgens mijn verwachting niet bang van.
Na afloop van de film vroeg ik hem wel ter controle: ‘Ik vond het soms best eng. En jij?’ ‘Nee, hoor’, zei hij een beetje verbaasd. ‘Het is een soort sprookje, dus niet echt. Thor met de magische hamer vond ik het coolst!’ Deze film pakte goed uit, maar het blijft vaak een dilemma welk risico je aanvaardbaar acht voor kinderen. Stel dat hij angstig was weggelopen bij de film? En stel dat hij toch een nachtmerrie krijgt? Dan heb ik toch een inschattingsfout gemaakt.
Maar je kunt ook de vraag stellen: hoe lang moet je kinderen tegen mogelijke gevaren beschermen en wanneer mag je het grijze risicogebied betreden? Dat dilemma is een van de ingewikkeldste waar ouders mee worstelen. Een behoorlijk aantal ouders is zelfs zo bang hun kinderen aan mogelijk gevaar bloot te stellen dat ze alle risico’s zoveel mogelijk mijden. Maar is dat wel goed?
Ontvang nu gratis!
De beste verhalen over opvoeden en loslaten.
Een goede vriendin van mij is leraar lichamelijke opvoeding en vertelde me hoe belangrijk het nemen van risico’s is. Nogal wat leerlingen gooien bijvoorbeeld al snel de handdoek in de ring als ze denken dat ze een lichamelijke opdracht niet kunnen uitvoeren. Ze durven dan niet of nauwelijks risico’s te nemen en vinden zo nooit uit waar hun eigen grenzen liggen.
De vriendin zei dat onderzoek laat zien dat kinderen juist door te stoeien met hun eigen grenzen en belemmeringen leren omgaan met weerstand. Risico’s durven nemen stimuleert het zelfvertrouwen,het doorzettingsvermogen en de weerbaarheid en dat draagt bij aan hun verantwoordelijkheidsgevoel en creativiteit. Uit onderzoek blijkt ook dat als kinderen te lang bij risico’s worden weggehouden, ze een grotere kans maken op latere leeftijd niet goed te kunnen omgaan met tegenslag, en dat ze daarin blijven vastzitten.
Ik vat het maar zo samen: kinderen hebben het recht op risico. Zowel het omgaan met onvoorspelbaarheid als het jezelf herpakken na een teleurstelling moet je kunnen oefenen.
Terwijl we samen van de bioscoop naar huis liepen, was ik dit alles aan het overpeinzen, en hield ik me een beetje aan deze gedachten vast. Plotseling vroeg mijn zoon aan mij: ‘Thor is dus mijn favoriete superheld. Wie is jouw favoriet?’ Ik dacht even na en zei toen: ‘Mijn superheld kwam niet voor in de film, maar in een ander sprookje. Het is Baron von Münchhausen.’ Mijn zoon kende die held niet. Hij vroeg: ‘Wat was zijn specialiteit?’ Ik antwoordde: ‘Het is een sprookje over een man dieper ongeluk met zijn paard in een moeras terechtkomt. Niemand kon hem eruit helpen. Maar Baron von Münchhausen trok zichzelf aan zijn eigen haar er weer uit.’ Mijn zoon liet het op zich inwerken en zei: ‘Dat is ook best cool. Dat zou ik ook wel willen kunnen.’<
