Filosofie café – De geboorte van ons moderne kunstbegrip – Inleider: Peter Sonderen – vanwege Covid helaas geannuleerd

Frans Hemsterhuis’ definitie van schoonheid is beroemd geworden, zoals blijkt uit de woorden van de beroemde Russische filosoof Lev Nikolajevitsj Tolstoj:

‘Onder de Nederlanders is Hemsterhuis, die de Duitse esthetici en Goethe beïnvloedde, opmerkelijk. Volgens zijn leer is schoonheid dat wat ons het grootste genot verschaft, en dat wat ons het grootste genot verschaft, is datgene wat ons binnen de kortste tijd het grootste aantal ideeën verschaft. Het genot van het schone is de hoogste kennis die de mens kan bereiken, want het geeft het grootste aantal van percepties in de kortst mogelijke tijd.’

In mijn lezing wil ik ingaan op de totstandkoming en betekenis van de opmerkelijke schoonheidstheorie van Hemsterhuis. Bij Hemsterhuis blijkt theorie niet alleen een theorie maar net zo goed en praktijk; dit maakt hem — in retrospectief — tot de eerste artistiek onderzoeker.

Peter Sonderen is lector Theorie in de kunsten aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en hoofd van het Honours Lab. Zijn promotieonderzoek naar het sculpturale denken (Universiteit van Amsterdam, 2000) is een voorbode van de focus van zijn huidige onderzoek, namelijk de relaties tussen theorie, kunstpraktijken en onderzoek in de kunsten, esthetiek, performativiteit, ecologie, tijd en de nieuwe materialismen.

Zijn publicaties omvatten o.a. Denken in Kunst (met Henk Borgdorff, Leiden University Press 2012), The Non-Urban Garden (AFdH, 2014), Unpacking Performativity (met Gaby Allard, ArtEZ Press, 2016), Theory Arts Practices (met Marijn de Langen, ArtEZ Press, 2017). In 2019 publiceerde hij het interactieve platform Let’s Talk about (Artistic) Research (met João da Silva) en publiceerde hij The Entanglement of Theory and Practices in the Arts (ArtEZ Press, 2019). Zijn inleidende hoofdstuk op Hemsterhuis’ esthetica, “Hemsterhuis’ Art and Aesthetics: Theories in the Making,” verschijnt in François Hemsterhuis: Philosophical Works (2021, Edinburgh University Press: Edinburgh).