Filosofie Café – Arnold Ziegelaar – De betekenis van het betekenisloze in de kunst
– Leeuwarden

Als we een kunstwerk beschouwen, vragen we vaak naar de betekenis ervan. Dit vragen veronderstelt dat het inderdaad om die betekenis gaat. We onder-schrijven daarmee impliciet de stelling van Hegel, en later van Arthur Danto, over het einde van de kunst: alles wat relevant is aan het kunstwerk kan in gedachten, in filosofie worden uitgedrukt.

Het kunstwerk heeft dan uiteindelijk alleen nog decoratieve waarde en openbaart zelf geen waarheid meer over het bestaan.

De stelling van deze lezing is echter dat het kunstwerk mede bepaald wordt door een wezenlijke betekenisloosheid die niet in de filosofie getoond kan worden. De betekenis van het kunstwerk rust op en moet veroverd worden op een betekenisloze basis en deze verovering is nooit definitief. Daarmee is het een weerspiegeling van de echte wereld waarvan de betekenis ook niet vaststaat en die we kunnen ervaren als betekenisloos. Dit betekenisloze kunnen we aanduiden als het zwijgende mysterie van de dingen in ruimte en tijd. Een mysterie dat ons draagt, maar ons niet nodig heeft.  Niet de filosofie met haar overdadige begrijpelijkheid brengt ons in contact met die wereld, maar juist  het kunstwerk dat erin slaagt de ideeënmolen van ons denken te vertragen of stil te zetten. Aan de hand van schilderijen en gedichten wordt dit getoond.

Arnold Ziegelaar (1962) is filosoof, doceert in het hoger onderwijs en schrijft. Zijn belangstelling ligt vooral bij metafysica, bewustzijnsfilosofie, levensfilosofie en kunstfilosofie. Naast artikelen publiceerde hij de boeken ‘Aardse mystiek’ en ‘Oorspronkelijk bewustzijn’.