Onze huidige westerse samenleving is sterk beïnvloed door wetenschappelijke kennis. Dit is zichtbaar in het directe gebruik van deze kennis in technologische toepassingen. Ook het handelen van de overheid is in grote mate beïnvloed door wetenschappelijke kennis. Denk aan milieumaatregelen om het broeikaseffect tegen te gaan of het ruimte geven aan de rivier nadat deze zo lang juist strak is gehouden. Maar ook de menselijke identiteit is onderhevig aan de invloed van de wetenschap. Zo verandert genetica sterk de manier waarop we naar onszelf als mens kijken.
De voortdurende invloed van wetenschap op het leven wordt niet door iedereen als positief ervaren. Er bestaat dan ook veel wantrouwen tegen wetenschap, zeker waar deze samengaat met maatregelen door de overheid. Denk bijvoorbeeld aan mensen die tegen vaccinatie zijn of klimaatscepticisme. Deze houding wordt makkelijk afgedaan als domheid of onwetendheid, maar is dat wel zo?
Tegenwoordig wordt in Europa nagedacht over hoe het publiek invloed zou kunnen krijgen op de agenda van de wetenschap. Juist omdat het dagelijks leven sterk wordt beïnvloed door wetenschap en omdat de belastingbetaler uiteindelijk het publieke onderzoek betaalt, zouden mensen ook invloed moeten kunnen uitoefenen op het wetenschappelijk onderzoek. In Nederland hebben we bijvoorbeeld de Nationale Wetenschapsagenda. Het idee is dus een zekere mate van democratisering van de wetenschap.
In de lezing en de daaropvolgende discussie gaat Jan van Baren-Nawrocka in op de rol die wetenschapseducatie kan spelen in deze poging tot democratisering van wetenschap. Moeten we kinderen een beter beeld geven van wat wetenschap is? Is dat genoeg om wetenschap kritisch te bevragen? Om de rol als burger vis a vis wetenschap te kunnen vervullen? Is het überhaupt zinvol om het publiek invloed uit te laten oefenen op de wetenschapsagenda?
Jan van Baren-Nawrocka is opgeleid als humanisticus en doet onderzoek op het gebied van wetenschapsstudies. Zijn expertise en interesse ligt bij de vertaling van wetenschappelijk onderzoek naar het onderwijs en bij burgerschap in het onderwijs. Hij is adviseur Wetenschapseducatie en projectleider bij het Wetenschapsknooppunt Radboud Universiteit.