Fryslân: Filosofie voor een Breed Publiek

Titel: zeker weten?
Over het verlangen naar kennis

Toelichting:

Filosofen als Bacon en Descartes begonnen in de 17^e eeuw met het opstellen van regels voor wetenschappelijk onderzoek, zodat uitspraken geverifieerd konden worden, en onderzoeken herhaald. In Verlichting en Romantiek werd fanatiek kennis verzameld en toegankelijk gemaakt in encyclopedieën. In de 19^e eeuw werd veel tijd en energie geïnvesteerd in scholing voor iedere burger, het ideaal van de Bildung, en het optuigen van een internationaal systeem van universiteiten en disciplines. Veel mensen vestigden hun hoop op zekere, onbetwistbare kennis, verkregen door objectief wetenschappelijk onderzoek. 

In ons tijdsgewricht weten we inmiddels wel beter: we weten dat onderzoek altijd gestuurd wordt door belangen en door vooronderstellingen, we weten dat kennis slechts beperkt houdbaar is, we hebben kennis gemaakt met ‘fake-news’ dat nauwelijks van echt te onderscheiden is, en zelfs politici kunnen straffeloos beweren dat ‘wetenschap ook maar een mening is’. We hebben miljoenen encyclopedieën onder handbereik, we worden overspoeld door informatie, maar het is de vraag of we er per saldo wijzer van worden… 

In deze 29^e serie gaan we onder leiding van diverse deskundigen na wat er in onze moderne levens nog klopt van het adagium van encyclopédiste Georges-Louis Leclerc, comte de Buffon (1707-1788): “La seule vraie science est la connaissance des faits” (de enige echte wetenschap is de kennis van de feiten), en dat alleen door kennis van feiten de mens is staat is om vrij te worden.

 

 

11 oktober 2020

In verschillende domeinen van ons persoonlijk en maatschappelijk leven (vriendschap, liefde, wetenschap, politiek) heeft het begrip ‘waarheid’ een verschillende betekenis. Voor media en journalistiek draait het om feitelijke waarheid. Die staat echter steeds meer onder druk. In het voetspoor van de filosoof Hannah Arendt wil ik deze feitelijke waarheid rehabiliteren en verdedigen, ook tegen postmodernistische argumentaties.

Inleider: prof.dr. Hans Achterhuis

8 november 2020

opvoeding, onderwijs, wetenschap

Opvoeding en onderwijs berusten op de overdracht van normen en waarden die gangbaar zijn binnen een bepaald sociaal domein en in een bepaald tijdsgewricht. Hoe verhoudt dit gegeven zich tot het idee van objectieve wetenschap die onweerlegbare waarheden produceert? En hoe om te gaan met de kritische tegenbeweging die alle kennis kwalificeert als ‘mening’?

Inleider: drs. Frank en drs. Maarten Meester

13 december 2020

milieuproblematiek

In veruit het grootste deel van de geschiedenis van de mensheid werd ‘natuur’ beschouwd als gevaarlijk. Een geciviliseerde stadstaat diende zich ertegen te beschermen. Pas in de Romantiek werd natuur een plek om te relaxen, om ‘weer mens te worden’. In onze tijd wordt de mensheid gezien als de bedreiger van de natuur; de natuur moet nu tegen de mens beschermd worden. Wat is de relatie tussen het Antropoceen en denken in termen van natuurbehoud?

Inleider: drs. Lisa Doeland

10 januari 2021

tussen hoop en vrees; ethiek in onzekere tijden

Een virus heeft in korte tijd veel van wat als zeker werd beschouwd op losse schroeven gezet. Tegelijk vraagt de pandemie om daadkracht en om maatregelen die het tij ten goede keren. En er spelen ook hier tegenstrijdige belangen een rol. Ethica Els Maeckelberghe schetst de praktijk van deze crisis aan de hand van actuele ethische vraagstukken.

Inleider: dr. Els Maeckelberghe (RUG – UMCG)

14 februari 2021

politiek, complottheorieën, populisme

Het is de taak van politici om te zorgen voor een leefbare samenleving. Het is de bedoeling dat burgers politici kritisch volgen.

In onzekere tijden verwachten burgers vaak meer dan de politiek kan bieden, en gaan vervolgens hun heil elders zoeken.

Inleider: dr. Sjaak Koenis (universiteit Maastricht)

14 maart 2021

beeldvorming en ware werkelijkheid

Het woord ‘feit’ of ‘fact’ is afgeleid van het Latijnse ‘facere’ of ‘maken’. Kennis kan nooit meer zijn dan een voorwaardelijke consensus, voortkomend uit een een sociaal constructieproces. In de wetenschap zelf zijn er dus altijd grote en kleine ‘paradigma-wisselingen’ geweest, waardoor we opeens radicaal anders naar ‘de dingen’ gingen kijken. (Zie de gedeeltelijke blindheid van het RIVM – vanaf het begin van de Covid-crisis tot aan vandaag, bijv. door etnocentrisme). De media geven aan zowel kinderen als volwassenen ook een heel etnocentrische weergave van ‘andere’ mensen: in het dagelijks leven, in het nieuws, in klassieke stripverhalen, in Hollywood blockbusters, in ‘De Botsing der Beschavingen’ en zo voort  (van Zwarte Piet tot ‘Black Lives Matter’). Door de extreme arbeidsdeling tussen zogenaamde experts ziet niemand het ‘complete plaatje’ meer.

Inleider: dr. Jaap van Ginneken, wetenschapshistoricus en sociaal psycholoog (o.m. UvA).

 

 

HV Fryslân – september 2020

In de serie “Filosofie voor een breed publiek” zijn op dit moment de volgende boekjes verkrijgbaar:

Boekje Ia en Ib -algemene thema’s uit de filosofie

Boekje IIa en IIb -autonomie

Boekje IIIa en IIIb -zingeving

Boekje IVa en IVb -vooruitgang

Boekje Va en Vb -de mens: geest en materie

Boekje VIa en VIb -denkramen

Boekje VIIa  en VIIb -levensstijlen

Boekje VIIIa en VIIIb -levenskunst

Boekje IXa en IXb -wat maakt het leven de moeite waard?

Boekje Xa en Xb -gevoel en verstand

Boekje XIa en XIb -geloof, hoop en…..

Boekje XIIa en XIIb -het menselijk (on)vermogen

Boekje XIIIa en XIIIb -deugend en ondeugend

Boekje XIVa en XIVb -de paradox van kracht en kwetsbaarheid

Boekje XVa en XVb -moderne levens lopen niet vanzelf

Boekje XVIa en XVIb -de kunst van het kiezen

Boekje XVIIa en XVIIb -goed ouder worden

Boekje XVIIIa en XVIIIb -ken uzelf

Boekje XIXa en XIXb -de ziel en het zelf

Boekje XXa en XXb -mijn leven als kunstwerk

Boekje XXIa en XXIb -burgerschap en vrijheid

Boekje XXIIa en XXIIb -veerkracht

Boekje XXIIIa en XXIIIb -leeftijd

Boekje XXIVa en XXIVb -mens en dier

Boekje XXVa en XXVb -grenzen

Boekje XXVIa,b en XXVIc -waarheid en verbeelding

Boekje XXVIIa en XXVIIb -moraal

Boekje XXVIIIa -gelijk

Boekje XXIXa – volgt nog

Boekje XXIXb – Zeker weten? Boris van Meurs: ‘Milieuproblematiek – de natuur en de aarde’

Elk deel apart koste €5,25 (€2,25 voor het boekje en €3,00 porto). Een “paar” (a+b) kost €8,50 (€4,50 voor de boekjes en €4,00 porto).

Vanaf de 28^ste serie is de prijs van een boekje verhoogd naar €3,00.

Wanneer u de serie van 55 boekjes in één keer bestelt, kost dit €136,75 (€129,75 voor de boekjes en €7,00 porto).

U kunt de boekjes bestellen door overmaking van het betreffende bedrag (met vermelding van het nummer van het gewenste boekje. Ook graag uw adres vermelden) op banknummer NL16TRIO 0198 3836 65 t.n.v. Humanistisch Verbond Fryslân.

 

Wij hebben de serie I tot en met XXV ook in een digitale versie op één USB gezet.

Deze kost €25,00 excl. de porto kosten.