Filosofie voor een breed publiek 2022 - 2023 - 31ste serie
Bekwaam wereldburger? Kennis – kunde – vorming.
Veel oude Grieken leefden in een stadstaat, een polis. Om succesvol in zo’n polis te kunnen leven, moest een bewoner ervan, een vrije burger, een uitgebreide opleiding volgen. Zonder voldoende kennis en training van bepaalde vaardigheden bij bewoners kwam er van een polis weinig terecht.
In de vierde eeuw voor Christus, de tijd van filosofen als Plato en Aristoteles, was het door de oorlog met Perzië voor Griekse burgers niet meer mogelijk om de leefwereld te beperken tot de eigen polis: de poliet werd kosmopoliet.
In onze moderne tijd is deze kosmos alsmaar groter geworden, en onze leefwereld groeit nog steeds. Het is voor moderne tijgers, mensen en virussen niet meer mogelijk om zich te verstoppen in een eigen holletje, een eigen stadstaat of groep; je moet meedoen met het grote geheel, of je wil of niet. Je proberen te onttrekken aan moderne wereldeconomie, milieucrisis of pandemie is kansloos.
Maar zonder voldoende kennis en vaardigheden meedraaien in de moderne kosmos zorgt voor problemen; zonder voldoende opleiding maakt ook een moderne kosmopoliet er een bende van.
In deze 31e serie bijeenkomsten gaan we ons buigen over het opleidingsprogramma, het curriculum, voor de moderne kosmopoliet. Wat moet een bewoner van deze aardbol (e.v.) kunnen en kennen om succesvol mee te kunnen draaien?
Voor antwoorden op deze vraag gaan we te rade bij diverse klassieke en moderne filosofen, maar ook bij onszelf. Want ook wij zijn kosmopoliet, of we nou willen of niet.
Tijd: Zondagmiddagen van 13.30 tot 16.00 uur
Plaats: De Bres – Schoolstraat 4 – 8911 BH Leeuwarden
Kosten deelname: €10,- p.p. per bijeenkomst. U kunt contant betalen aan de zaal, of dit bedrag storten op bankrekeningnummer
NL 16 TRIO 0198 3836 65 t.n.v. penningmeester HV-Fryslân.
Wanneer u zich vooraf inschrijft voor het bijwonen van alle lezingen geldt een gereduceerd tarief van €50,- (voor de hele serie). Wanneer u geld overmaakt, graag vermelden welke inleiding/inleidingen het betreft.
Informatie:
Vragen: [email protected] of app/sms naar: 06-33781823
Programma Filosofie voor een breed publiek 2022 - 2023 - 31ste serie
9 oktober 2022: Het klassieke opleidingsprogramma
▪ Dr. Marcel Becker (filosoof – Radboud Universiteit Nijmegen)
Wat voor burgers heeft een stadstaat nodig? Wat kunnen wij leren van wat oude Grieken/Romeinen moesten leren? De Politeia van Plato en de deugdenleer van Aristoteles.
13 november 2022: Hoofdzonden
▪ Drs. Ron Muijzer (mens- en taalwetenschapper)
Als deugden richtlijnen zijn in de vorming tot deugdelijk burger, wat is dan de betekenis van de tegenhangers van deugden, de ondeugden of zonden? Culturele ontwikkeling verloopt vaak sneller dan biologische evolutie. We gaan relaties onderzoeken tussen gedrag van onbeschaafde oermensen, (hoofd)zonden, en de ontwikkeling tot moderne wereldburger.
11 december 2022: Van Artes Liberales tot Bildung: over de opleiding tot kosmopoliet
▪ Prof.dr. Henk Procee (tot zijn emeritaat bijzonder hoogleraar wijsbegeerte in relatie tot academische vorming aan de Universiteit Twente)
Vanaf de Middeleeuwen werden jonge mensen voorbereid op het grote leven met behulp van de Artes Liberales. De zeven vrije kunsten, bestaande uit het trivium (taal, logica, retorica) en het quadrivium (algebra, meetkunde, muziek en astronomie). Wat betekent vrij hier, voor wie is het onderwijs bedoeld, wat betekent kritisch, wat leidt de dans – is dat het trivium of het quadrivium? Toen al zat het onderwijs vol spanningen en dynamiek, en dat is niet overgegaan. In deze lezing wordt, uitgaande van de aloude Latijnse slogan ‘Non scolae, sed vitae discimus’ (wij leren niet voor de school, maar voor het leven), een overzicht geschetst van onderwijspogingen om kosmopolieten te vormen. Van de artes liberales via de grote onderwijsvernieuwers Newman en von Humboldt naar hedendaagse noties van Bildung.
8 januari 2023: Definities
▪ Dr.ir. Martijntje Smits (filosoof, ingenieur)
Wat moet verstaan worden onder een kosmopoliet? Wie/wat mag meedoen? En wie/wat niet? Wat is intelligent leven? Wat een menselijk individu? Oude grenzen vervagen en verschuiven, en zullen dat in de nabije toekomst waarschijnlijk sneller en ingrijpender doen o.i.v. robotica, digitalia en expansie. Misschien wordt het tijd voor een herdefiniëring van begrippen als ‘leven’ en ‘een menselijk individu’.
12 februari 2023: Verlichting en Romantiek
▪ Prof.dr. Wiep van Bunge (filosoof – Erasmus Universiteit Rotterdam)
Gedurende de Verlichting nam de kritiek op westers imperialisme toe. Franciscus van den Enden en de baron de La Hontan wezen al op de natuurlijke superioriteit van Noord-Amerikaanse ‘Indianen’ en Diderot lanceerde met zijn Histoire des deux Indes een vernietigende kritiek op westers kolonialisme. Diderot ging er prat op een kosmopoliet te zijn en Kant voorzag verlicht kosmopolitisme van een filosofisch fundament. Maar toen de Verlichting plaats maakte voor de Romantiek verloor het ideaal van het wereldburgerschap veel van zijn glans. De vraag luidt nog steeds of er wel zoiets mogelijk is als ’the view from nowhere’.
12 maart 2023: Onze omgeving
▪ Drs. Frank Meester (filosoof/ publicist/musicus) en drs. Maarten Meester (filosoof, journalist, docent/student)
Hoe moet een moderne poliet omgaan met zijn kosmos: de aarde (en andere planeten)? Over verdeling van rijkdom, omgaan met schaarste, exploitatie en zorg op wereldschaal en groter.
Aanmelden
Boekjes
Humanistisch Verbond afdeling Fryslân
In de serie ‘Filosofie voor een breed publiek’ zijn op dit moment de volgende boekjes verkrijgbaar:
Boekje Ia en Ib -algemene thema’s uit de filosofie
Boekje IIa en IIb -autonomie
Boekje IIIa en IIIb -zingeving
Boekje IVa en IVb -vooruitgang
Boekje Va en Vb -de mens: geest en materie
Boekje VIa en VIb -denkramen
Boekje VIIa en VIIb -levensstijlen
Boekje VIIIa en VIIIb -levenskunst
Boekje IXa en IXb -wat maakt het leven de moeite waard?
Boekje Xa en Xb -gevoel en verstand
Boekje XIa en XIb -geloof, hoop en…..
Boekje XIIa en XIIb -het menselijk (on)vermogen
Boekje XIIIa en XIIIb -deugend en ondeugend
Boekje XIVa en XIVb -de paradox van kracht en kwetsbaarheid
Boekje XVa en XVb -moderne levens lopen niet vanzelf
Boekje XVIa en XVIb -de kunst van het kiezen
Boekje XVIIa en XVIIb -goed ouder worden
Boekje XVIIIa en XVIIIb -ken uzelf
Boekje XIXa en XIXb -de ziel en het zelf
Boekje XXa en XXb -mijn leven als kunstwerk
Boekje XXIa en XXIb -burgerschap en vrijheid
Boekje XXIIa en XXIIb -veerkracht
Boekje XXIIIa en XXIIIb -leeftijd
Boekje XXIVa en XXIVb -mens en dier
Boekje XXVa en XXVb -grenzen
Boekje XXVIa,b en XXVIc -waarheid en verbeelding
Boekje XXVIIa en XXVIIb -moraal
Boekje XXVIIIa -gelijk
Boekje XXIXa en b – zeker weten?
Boekje XXIXb – zeker weten? Boris van Meurs: ‘Milieuproblematiek – de natuur en de aarde’
Boekje XXX a en b: zeker weten? vervolg
Elk deel apart kost €5,25 (€2,25 voor het boekje en €3,00 porto). Een ‘paar’ (a+b) kost €8,50 (€4,50 voor de boekjes en €4,00 porto).
Vanaf de 28ste serie is de prijs van een boekje verhoogd naar €3,00.
Wanneer u de serie van 61 boekjes in één keer bestelt, kost dit €148,75 (€141,75 voor de boekjes en €7,- porto).
U kunt de boekjes bestellen door overmaking van het betreffende bedrag (met vermelding van het nummer van het gewenste boekje. Ook graag uw adres vermelden) op banknummer NL16TRIO 0198 3836 65 t.n.v. Humanistisch Verbond Fryslân.
Wij hebben de serie I tot en met XXV ook in een digitale versie op één USB gezet.
Deze kost €25,00 excl. de porto kosten.
Meer lezen over Humanistisch Verbond Fryslân?
Bekijk de hoofdpagina en agenda van Humanistisch Verbond Fryslân.