Een abortus doet wat met je. Er samen over praten helpt, zoals tijdens onze gespreksgroepen na abortus. Hoe gaat het er daar aan toe? Deelnemer Quincey Holtkamp is schrijver en journalist en neemt je mee in haar ervaring.

‘Welkom’, begroet Rebekka warm en vriendelijk, ze is samen met Suz de organisator van de ontmoetingsdag. ‘Fijn dat je er bent.’ Op de grond liggen kleedjes en schapenvachten, in het midden van de cirkel ligt een grote Indiase schaal met noten, chocolade, watermeloen en kaarsen. De zon schijnt fel, de afgelopen dagen is er een hittegolf over het land getrokken.

Één voor één kijk ik de vrouwen aan. Dus dit zijn ze; vrouwen die ook een abortuservaring hebben gehad. Opgelucht haal ik adem. Ergens voel ik herkenning. Ik stel mezelf kort voor, maar zeg nog niets over mijn eigen ervaring.

Een paar weken eerder was de uitnodiging voor de ontmoetingsdag met een niet te herleiden mailadres en onderwerp, in mijn mailbox verschenen. Intuïtief voelde ik meteen een ‘ja’, maar vanochtend had ik er toch tegenop gezien. Het idee dat ik misschien onverwachte emoties zou ervaren maakte me aan het treuzelen, waardoor ik te laat van huis vertrok.

Ik ben niet de enige die het spannend vindt vandaag. Suz sluit de voorstelronde af met een meditatie. ‘Sluit je ogen, voel het contact met de grond onder je…’ Ik laat me meevoeren en voel hoe mijn ademhaling steeds dieper naar mijn buik zakt.

Kennismaken

Mijn eerste speeddate is met een 24-jarige studente, haar abortus is nog maar drie maanden geleden. Ze vertelt me dat ze de week na de ingreep samen met haar vriend in een natuurhuisje heeft doorgebracht. Het doosje met haar elf weken embryo, dat ze had meegekregen uit de kliniek, hebben ze beschilderd met een roodborstje en vlakbij in het bos begraven. Teruggegeven aan de natuur.

Ik vertel haar dat ik zelf ook een plek heb gecreëerd, onder een boom bij een verscholen duinmeer. Dan klinkt het signaal voor de wissel. De vier minuten kwamen moeizaam op gang en eindigen te snel. Een beetje teleurgesteld slik ik de woorden in die ik met moeite had gevormd. Ik denk aan de kleine schelpen die van mijn oma en moeder waren geweest, en die ik samen met mijn vriend in de vorm van een engel onder de beschermende takken van de boom had gelegd, terwijl we er een kaarsje bij hadden gebrand als eerbetoon aan ons zes weken oude embryo.

De tweede vrouw die ik ontmoet, is iets ouder dan ik en moeder van een zoontje van zes. Ze is hier vandaag om ruimte te geven aan haar onverwerkte abortuservaring, nu vijftien jaar geleden. Naast Rebekka, is zij voor mij het tweede voorbeeld dat moederschap en abortus heel goed naast elkaar kunnen bestaan. Met sprankeling in haar ogen vertelt ze over het plezier dat ze ervaart in het moederschap van haar zoon. ‘Maar ik heb twee kinderen’, zegt ze dan, haar stem zacht, ‘zo voelt het echt. Ik weet dat mijn eerste een jongen is geweest. Ik heb hem ontmoet in mijn droom.’

Hoe verhoud je je tot datgene wat er in je groeide?

In het midden van de cirkel heeft Suz een verzameling sieraden- en pillendoosjes neergelegd, klein genoeg om in onze handpalm te passen. We mogen allemaal een doosje kiezen, dat we vandaag gebruiken als metafoor voor hoe open we ons voelen om onze ervaringen te delen.

Ik kies een turquoise exemplaar met spiegeltjes erop en haal de deksel er voor de helft af. De kleur brengt mijn gedachten naar zee. Ik denk aan stromend water, dat mij altijd weer in contact brengt met mijn intuïtie, zoals die keer bij de waterval in Matagalpa waar ik door het kletterende water heen zwom en terechtkwam in een grotachtige formatie achter de bergstroom, die aanvoelde als de womb of the earth.

Als we allemaal een item gekozen hebben, vertelt Rebekka over de thema’s die je tegenkomt in de abortuservaring. Het roept (levens)vragen op in verschillende dimensies, zoals in intieme relaties, je identiteit, gevoelens van spijt of schaamte, sociale acceptatie, lichaamsbewustzijn en seksualiteit. ‘Hoe verhoud je je tot datgene wat er in je groeide?’ vraagt ze.

Eén voor één delen we welke thema’s op dit moment in ons leven belangrijk voor ons zijn. Aandachtig en liefdevol gaan Rebekka en Suz alle vrouwen langs. Licht ongemakkelijk wiebel ik in kleermakerszit. Ik voel een sterke verbondenheid met het thema autonomie en identiteit, bijna een soort opwinding. Soms ben ik klaar met de zware kant van rouw en voel ik een onweerstaanbare drang om het leven te vieren. Juist nu, hier, met deze vrouwen.

Mijn abortus is inmiddels twee jaar geleden. Er is geen dag voorbijgegaan zonder me ervan bewust te zijn; het raakt alles aan. Met vlagen nam de rouw me over, maar nu steeds minder. Door samen met vier vrouwen theatervoorstellingen te maken en te spelen over ongewenst zwanger zijn, journalistiek onderzoek te doen naar abortusvluchtelingen, en door mijn eigen ervaringen te schrijven en te delen, heb ik op mijn manier ruimte gemaakt voor betekenis.

De vrouw links van mij in de cirkel is, net als ik, 29 jaar oud. Ze geeft aan dat ze het doosje vandaag zal proberen te openen maar dat ze het erg moeilijk vindt vanwege haar christelijke oriëntatie. Vooral haar ouders willen dat haar abortus geheim blijft, voegt ze er aan toe. Tussendoor is er ruimte om vragen aan elkaar te stellen en om te delen. De onderwerpen die opkomen in de cirkel gaan over hoe de zwangerschap is ervaren, het aantal weken, de ervaring in de kliniek, reacties van de omgeving, anticonceptie en intimiteit. Af en toe valt het stil, dan luisteren we naar het ritselen van de bladeren en de fluitende vogels.

Samen staan voor herkenning

‘Ik ben de enige die zich nog steeds verbonden voelt met het kindje waar ik over droomde toen ik zwanger was’, zegt Rebekka terwijl ze de cirkel in stapt. Ik voel de warmte in mijn wangen toenemen terwijl ik me bij haar voeg, geraakt door haar woorden en blij dat ik niet alleen ben in mijn ervaring. Nog zeven andere vrouwen doen hetzelfde.

Dan stapt een wat bedachtzamere vrouw naar voren: ‘Ik ben de enige die moeite heeft met intimiteit na mijn abortus’. Twee rondes stap ik zelf naar het midden met een eigen zin waarvan ik zeker weet dat ik er niet alleen zal staan.

Na een aantal rondes wordt het stiller. Dan vraagt Suz of er nog iets gezegd moet worden of dat we klaar zijn voor de volgende oefening. Ik twijfel maar volg mijn gevoel en stap toch nog een laatste keer de cirkel in: ‘Ik ben de enige die het raar vind dat abortus in Nederland een taboe is.’ De meerderheid van de vrouwen stapt de cirkel in. Eén voor één kijk ik de vrouwen in de ogen, ik voel het dragen van de eenzaamheid en de dwaling van het verbergen.

Verbrandingsritueel om los te laten

Ik lig op mijn buik, mijn hoofd steunend in mijn handen, en haal diep adem. Terwijl ik naar de dennenbomen voor me kijk, besef ik dat zelfverwijt het gevoel is wat ik vandaag in het bos wil achterlaten. Ik schrijf het op het vel papier dat Rebekka net heeft uitgedeeld.

Rebekka gaat de cirkel rond en iedereen mag de brief in het houten kistje doen, je bent daarbij welkom om het met de groep te delen. De vrouw met de christelijke achtergrond, vertelt dat ze te streng is en zichzelf weleens straffend behandelt. Ondanks dat ik mezelf ervoor schaam besluit ik ook om te delen: ‘In het streng zijn herken ik mezelf ook en in het zelfverwijt, wat ergens ook gevoed is vanuit de samenleving; alsof het mijn eigen schuld is dat een anticonceptiemethode faalt.’ Als het kistje gevuld is, vraagt een vrouw wat er met de inhoud gaat gebeuren. Rebekka vertelt dat ze de inhoud vanavond met een ritueel zal verbranden. Ineens trekt de wind op, het duurt maar kort. We kijken elkaar aan en glimlachen. Een mooie overgang naar de kraanvogel, zegt Suz met een zacht knikje.

Kraanvogels en taart

Suz vertelt dat deze bijzondere vogel wereldwijd reist en daardoor vele symbolische betekenissen kent. In Nederland staat deze vogel symbool voor veerkracht. De vraag ‘Waar hoop je op?’ staat centraal in de reis om betekenis te geven aan de ervaring. Het leek Suz een mooi idee om eerst op papier op te schrijven waar we op hopen in de toekomst en vervolgens daar een origami kraanvogel van te vouwen.

Al luisterend naar de fluitende vogels en wind door de bomen, realiseer ik mij dat dat hetgeen is waar ik op hoop: meer stilte. ‘Ik wil meer tijd nemen voor mijn gevoel, zweven in de tussentijd, de kalmte toelaten. Ik hoop op meer van dit soort helende momenten. Het delen, het samen dragen’, hoor ik mezelf hardop zeggen.

De studente knikt me bevestigend toe en onze ogen ontmoeten elkaar. Enkele seconden houden we onze aandacht vast. De verbinding wordt doorbroken als er plots een roodborstje vlak over mijn hoofd haar richting uit vliegt. Wat magisch denk ik, precies de vogel die ze op het kistje met haar 11 weken embryo had geschilderd.

Net wanneer de laatste origami kraanvogel klaar is, komt Suz aanlopen met taart. ‘Witte chocolade taart met frambozen en appelgebak, met slagroom natuurlijk!’. Mijn hart vult zich met blijdschap en ik heb zin om het leven te vieren met deze mooie vrouwen, die me vandaag hebben gesteund en gesterkt. Maar dan begint een wat stillere vrouw tegenover me zachtjes te huilen. Rebekka moedigt haar aan om te delen, met haperende stem vertelt ze hoe zwaar de dag voor haar was. Dagelijks ervaart ze spijt van haar beslissing en wordt ze geconfronteerd met de onomkeerbaarheid ervan. Suz omhelst haar en een andere vrouw pakt haar hand bemoedigend vast. Op deze momenten van gedeelde kwetsbaarheid voel ik de kracht van onze verbondenheid nog sterker. Rebekka maakt een afsluitende ronde om alles wat nog besproken moet worden, zorgvuldig samen te brengen.

Dan is het echt tijd om afscheid te nemen. Heel even kon ik op deze anonieme plek contact maken met lotgenoten, maar nu moet ik ze weer loslaten. Het idee dat ik hierbuiten niet weet welke vrouw eenzelfde ervaring met zich meedraagt wekt een licht gevoel van vervreemding in me op. Maar na vandaag weet ik weer dat ze er zijn, ieder met een eigen verhaal.