‘We zijn niets meer dan bijzondere dieren’
Biologisch en vegetarisch eten, vaker de trein nemen en niet vliegen. Duurzaam leven lijkt zo makkelijk. Voor Remco Peeters is het niet altijd duidelijk wat duurzaam is. Zijn ideeën veranderen ook door nieuwe wetenschappelijke inzichten. “Door Louise Fresco heb ik mijn mening over biologisch voedsel bijgesteld.”
Remco Peeters (45, lid van het Humanistisch Verbond) vindt duurzaam leven belangrijk. Daarom deed hij mee aan de No Impact-week. Een week die in het teken stond van duurzaamheid en waar het Humanistisch Verbond ambassadeur was.
Peeters: “Het was nuttig en boeiend om mee te doen, maar mijn gedrag heeft het niet wezenlijk veranderd, met uitzondering van een ding: ik rijd minder met de auto naar mijn werk en neem nu veel vaker de trein.”
Hamburgers in het paradijs
Voor Peeters is het niet altijd duidelijk wat duurzaam is. Zijn ideeën daarover veranderen ook door de meest recente wetenschappelijke inzichten.
“Het ligt vaak heel erg genuanceerd. Dat blijkt onder meer uit `Hamburgers in het paradijs´ van hoogleraar Duurzame Ontwikkeling Louise Fresco. Het is een prachtig boek. Fresco onderzoekt gewoon hoe zaken in elkaar zitten. Door dit boek heb ik bijvoorbeeld mijn mening over de zegeningen van biologisch bijgesteld. Biologische landbouw doet namelijk een veel groter beroep op de beschikbare grond wereldwijd. We kunnen de wereldbevolking niet voeden als we helemaal op biologisch en/of kleinschalig zouden overstappen, is haar betoog. Een combinatie tussen industriële en biologisch kleinschalig is misschien nodig, vindt Fresco.”
Geen vlees
Sommige zaken staan misschien open voor discussie. De `onduurzaamheid´ van het eten van vlees is voor Peeters overduidelijk, want veeteelt vereist meer landbouwgrond, meer water en meer energie. “Het heeft dus niet veel zin om biologische pasta te kopen en daarnaast vlees te eten,” denkt hij.
Antropocentrisch
Veel van de milieuproblemen worden veroorzaakt doordat de mens zich geen deel van de natuur voelt, denken sommigen. De relatie mens en natuur is in het humanisme ook wel een lastig punt geweest. Het humanisme zou volgens critici te antropocentrisch zijn?
Peeters: “Dat vind ik ook wel. Maar het is ook onmogelijk om jezelf niet centraal te stellen in je eigen leven. Aan de andere kant zie ik mezelf als mens als niets meer dan een bijzonder dier. Ik geloof ook niet in een onstoffelijke ziel of iets dergelijks. Wij staan dichtbij veel dieren. Mijn genen verschillen maar voor 2 procent met die van chimpansees. Ook moraal is niet iets typisch menselijk, zoals duidelijk blijkt uit het onderzoek van Frans de Waal. En we hebben er religie dus ook niet voor nodig.”
Binnen de moraalfilosofie worden altruïsme en empathie als pijlers van de moraal gezien. Peeters denkt dat altruïsme een evolutionair voordeel oplevert, ook voor mensen dus. “Dat zou ook puur eigen belang kunnen zijn – want als de aarde vernietigen, vernietigen we onszelf -. Maar ook vanuit een altruïstische redenatie (zonder eigenbelang) zouden we best wat aardiger voor de planeet en zijn medebewoners moeten zijn. “
Troostrijks
Deze houding komt voor uit zijn relatie met de natuur, die voor hem belangrijk is. Als hij in de natuur is, is hij zich bewust van zijn natuurlijkheid, zijn lichamelijkheid.
Peeters: “Het is moeilijk onder woorden te brengen. Misschien is het een bewustzijn van mijn eigen oorsprong, me meer bewust zijn van mijn eigen kwetsbaarheid, meer in contact komen met mijn instincten. We komen uit de natuur, we hebben ons enorm ontwikkeld, maar verlangen er soms ook naar terug. Tegelijkertijd is de natuur ook ontzagwekkend, groots en één mens maar klein. Dat heeft ook iets troostrijks.”
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.
"*" geeft vereiste velden aan